Integrale tekst Speech wethouder Siert Jan Lap (Swifterbant) Dodenherdenking 4 mei

Beste inwoners van Swifterbant, Regelmatig fiets ik naar het gemeentehuis. Zo ook afgelopen week. Onderweg kom ik langs scholen. Ik zie spelende kinderen op het plein. Ze lachen. Ze zijn vrij. In deze tijd ben ik mij altijd extra bewust van onze vrijheid.


Dát is het. Dát is wat we herdenken, proberen te begrijpen, bewaren en doorgeven. Dat kinderen vrij kunnen spelen. Dat we kunnen genieten. Dat we vrij zijn. Vanavond staan we stil bij het verleden. Vanavond voelen we ook wat vrijheid betekent in ons eigen leven.

In het leven van onze kinderen. In ons dorp en onze tijd. Want we leven in een wereld die verandert. Snel. Oorlogen zijn dichterbij dan we denken en polarisatie sluipt onze samenleving binnen. Steeds vaker zie je dat mensen elkaar niet meer begrijpen. 

Of niet meer willen begrijpen. Dat roept bij velen van ons zorgen op. En tegelijkertijd is er de wens om elkaar vast te houden. In vrijheid samen te blijven leven. We herdenken vanavond de slachtoffers van oorlog en geweld. 

Mensen die hun leven verloren omdat ze joods waren, homoseksueel, verzetsstrijder, gehandicapt of militair. Omdat ze opkwamen voor vrijheid, of simpelweg omdat ze bestonden. Voor de meesten van ons, in ieder geval voor mij, is vrijheid er altijd geweest. 

Ik ben opgegroeid zonder oorlog. Maar dat betekent niet dat ik mijn vrijheid als vanzelfsprekend mag beschouwen. Vrijheid is geen bezit. Het is iets wat anderen voor ons bevochten hebben. Iets wat we levend moeten houden.

Door het te koesteren én door het te delen. Daarom deel ik vanavond het verhaal van Alma Mustafic. Een Bosnisch-Nederlandse vrouw, geboren in 1981. Vandaag de dag docent aan de Hogeschool Utrecht. Ze overleefde de genocide van Srebrenica in 1995. 

Nauwelijks dertig jaar geleden. Meer dan achtduizend mannen en jongens werden daar vermoord. In Europa. Alma zegt: “Een genocide begint nooit ineens. Het is een proces. Met wij-zij-denken. Met polarisatie. Met het verwaarlozen van nuance.”

En ze waarschuwt: “Als we niet waakzaam zijn, herhaalt de geschiedenis zich.” Haar woorden zijn confronterend. Toch zijn ze nodig. Omdat ze ons laten zien hoe snel vrijheid kan afbrokkelen. En hoe belangrijk het is om daar alert op te blijven. 

Ook hier, in Swifterbant. U leeft in een dorp dat is gebouwd op saamhorigheid. Veel van u kwamen ooit ergens anders vandaan. Net als Alma. Het dorp is een mozaïek van verhalen, accenten en achtergronden. Daar mogen we trots op zijn. 

Maar met trots komt ook verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid om ruimte te maken voor verhalen die anders zijn. Om verschil niet te vrezen, maar te erkennen. En daarom stel ik u vanavond dezelfde vraag die Alma aan haar studenten stelt: Wat doet u voor vrijheid?

Het vraagt iets van ons allemaal. Vanavond en elke dag. In woorden. In keuzes. In gedrag. In hoe we met elkaar praten. Hoe we naar elkaar luisteren. Hoe we samenleven. Ik denk terug aan de spelende kinderen. En ik denk aan de kinderen die leefden tijdens de oorlog.

Kinderen voor wie vrijheid ineens ophield te bestaan. Voor hen, voor de mensen die hun leven verloren, staan wij vanavond stil. Maar onze opdracht stopt daar niet. Herdenken is belangrijk. Maar herdenken alleen is niet genoeg.

Vertel het door. Blijf vragen stellen. Blijf kiezen voor verbinding. Deel uw vrijheid. Alleen zo geven we vrijheid echt door. Aan onszelf. Aan elkaar. Aan de generaties na ons. Dank u wel.

(Bron: Persbericht Gemeente Dronten)